Hướng dẫn người dùng

HƯỚNG DẪN NHÀ ĐẦU TƯ THAM GIA TRÊN THỊ TRƯỜNG GIAO DỊCH THỨ CẤP
CÔNG CỤ NỢ TẠI SỞ GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN HÀ NỘI (HNX)

1. Thời gian giao dịch:
Giao dịch từ thứ Hai đến thứ Sáu hàng tuần, trừ các ngày nghỉ theo quy định của Bộ luật Lao động và những ngày nghỉ giao dịch theo quy định của cơ quan quản lý:

• Phiên buổi sáng: từ 09h00 đến 11h30;
• Nghỉ giữa phiên: từ 11h30 đến 13h00;
• Phiên buổi chiều: từ 13h00 đến 14h45;
• Thời gian thỏa thuận, báo cáo giao dịch chưa tới ngày giao dịch vào hệ thống giao dịch công cụ nợ được kéo dài tới 17h00.

Thời gian giao dịch tại SSV và thời gian báo kết quả vào hệ thống của HNX có thể thay đổi theo quy định của HNX.

2. Sản phẩm niêm yết công cụ nợ bao gồm:

• TPCP có kỳ hạn danh nghĩa trên một (01) năm do Kho bạc nhà nước (KBNN) phát hành;
• Tín phiếu Kho bạc do KBNN phát hành có kỳ hạn danh nghĩa không vượt quá 52 tuần;
• Trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh;
• Trái phiếu Chính quyền địa phương.

3. Các quy định chung:
3.1 Loại hình giao dịch:

• Giao dịch mua bán thông thường là giao dịch trên hệ thống giao dịch trong đó một bên bán và chuyển giao quyền sở hữu công cụ nợ cho một bên khác và không kèm theo cam kết mua lại công cụ nợ;
• Giao dịch mua bán lại là giao dịch trên hệ thống giao dịch trong đó một bên bán và chuyển giao quyền sở hữu công cụ nợ cho một bên khác, đồng thời cam kết sẽ mua lại và nhận lại quyền sở hữu công cụ nợ đó sau một thời gian xác định với một mức giá xác định. Giao dịch mua bán lại bao gồm giao dịch bán (Giao dịch lần 1) và giao dịch mua lại (Giao dịch lần 2). Trong giao dịch mua bán lại, bên bán được hiểu là bên bán trong Giao dịch lần 1, bên mua được hiểu là bên mua trong Giao dịch lần 1;
• Giao dịch bán kết hợp mua lại (SBB - Sell-buyback) là giao dịch trên hệ thống giao dịch kết hợp hai giao dịch mua bán thông thường tại cùng một thời điểm với cùng một đối tác giao dịch, bao gồm một giao dịch bán công cụ nợ (Giao dịch thông thường lần 1) kết hợp với một giao dịch mua lại cùng công cụ nợ đó (Giao dịch thông thường lần 2) tại một thời điểm xác định trong tương lai. Trong đó, bên bán trong giao dịch thông thường lần 1 là bên mua trong giao dịch thông thường lần 2; đồng thời giá, khối lượng, thời điểm thực hiện của giao dịch thông thường lần 2 phải được xác định trước tại thời điểm giao kết hai giao dịch;
• Giao dịch vay và cho vay (SBL-Securities borrowing and lending) là giao dịch trong đó bên đi vay thực hiện vay công cụ nợ và cam kết sẽ hoàn trả công cụ nợ đã vay cho bên cho vay sau một thời gian xác định. Giao dịch vay và cho vay được thực hiện theo thỏa thuận giữa các bên và trên hệ thống giao dịch tại Sở Giao dịch Chứng khoán hoặc trên hệ thống vay, cho vay chứng khoán tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC). Các bên liên quan tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm về các nội dung liên quan đến khối lượng vay, tài sản vay và hoàn lãi, tài sản đảm bảo, lãi suất vay và các điều khoản khác, đảm bảo các thỏa thuận này tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật áp dụng cho các bên tham gia giao dịch và quy chế của Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC).

3.2. Quy định khác

Mua và bán cùng loại trái phiếu

Việc đồng thời vừa mua vừa bán một mã trái phiếu trong một phiên giao dịch của nhà đầu tư chỉ được phép thực hiện theo quy định của Bộ Tài chính và khi việc mua bán này có phát sinh chuyển giao quyền sở hữu đối với trái phiếu giao dịch.

3.3 Hình thức giao dịch
3.3.1. Hình thức thỏa thuận điện tử

Hình thức thỏa thuận điện tử bao gồm các loại lệnh sau đây:

a) Lệnh thỏa thuận điện tử toàn thị trường:

• Lệnh thỏa thuận điện tử toàn thị trường là các lệnh chào mua, chào bán với cam kết chắc chắn có hiệu lực trong ngày được chào công khai trên hệ thống;
• Lệnh thỏa thuận điện tử toàn thị trường chỉ áp dụng đối với giao dịch mua bán thông thường.

b) Lệnh thỏa thuận điện tử tùy chọn: Bao gồm hai loại lệnh sau:

• Lệnh yêu cầu chào giá: Lệnh yêu cầu chào giá có tính chất quảng cáo được sử dụng khi nhà đầu tư chưa xác định được đối tác trong giao dịch. Lệnh yêu cầu chào giá có thể gửi đến một, một nhóm thành viên hoặc toàn thị trường. Trường hợp khách hàng không yêu cầu cụ thể thì lệnh yêu cầu chào giá được gửi cho toàn bộ thị trường;
• Lệnh chào mua, chào bán với cam kết chắc chắn: Lệnh chào với cam kết chắc chắn được sử dụng để chào đối ứng với lệnh yêu cầu chào giá. Lệnh chào với cam kết chắc chắn chỉ được gửi đích danh cho thành viên gửi Lệnh yêu cầu chào giá.

3.3.2. Hình thức thỏa thuận thông thường

a) Hình thức thỏa thuận thông thường bao gồm lệnh báo cáo giao dịch. Lệnh báo cáo được sử dụng để nhập giao dịch vào hệ thống trong trường hợp giao dịch đã được các bên thỏa thuận xong về các điều kiện trong giao dịch;

b) Kết quả giao dịch phải được báo cáo và nhập vào hệ thống giao dịch trong thời hạn 01 ngày làm việc kể từ ngày các bên thỏa thuận xong về giao dịch. Thông tin báo cáo vào hệ thống bao gồm: thời điểm giao kết giao dịch, thời điểm ký hợp đồng, thời điểm thực hiện giao dịch (thời điểm chuyển giao công cụ nợ và thanh toán giao dịch) và các thông tin khác có liên quan;

c) Thời gian kể từ ngày nhập kết quả giao dịch mua bán thông thường vào hệ thống đến ngày thực hiện giao dịch không được vượt quá ba (03) ngày làm việc.

3.4 Thời hạn hiệu lực của lệnh
a) Lệnh có hiệu lực kể từ khi lệnh được nhập vào hệ thống cho đến khi kết thúc thời gian giao dịch hoặc cho đến khi lệnh được hủy bỏ.

b) Đối với lệnh thỏa thuận đã thực hiện chưa đến ngày giao dịch, lệnh có hiệu lực cho đến khi kết thúc ngày giao dịch hoặc cho đến khi lệnh được hủy bỏ.

3.5. Hủy/sửa lệnh thỏa thuận

1. Đối với lệnh thỏa thuận sửa/hủy không thông qua SGDCK: Khách hàng có thể yêu cầu SSV thực hiện sửa/hủy lệnh mà không cần đợi SGDCK phê duyệt trong những trường hợp sau:

• Lệnh thỏa thuận ở trạng thái chưa được thực hiện;
• Lệnh thỏa thuận tương lai chưa đến hạn giao dịch hoặc chưa xác nhận được sự đồng thuận của các bên đối tác tham gia giao dịch. Thành viên/ nhà đầu tư có thể chỉnh sửa tất cả thông tin, ngoại trừ thông tin Mua/bán, thông tin thị trường và thông tin thành viên đối tác.

2. Đối với các lệnh trong ngày có trạng thái đã được thực hiện, việc sửa lệnh chỉ được phép thực hiện khi có được sự đồng thuận của các bên đối tác tham gia giao dịch, có lý do sửa hợp lý và được SGDCKHN chấp thuận. Thành viên/nhà đầu tư có thể chỉnh sửa tất cả thông tin, ngoại trừ thông tin Mua/bán, thông tin thị trường và thông tin thành viên đối tác. Trong trường hợp giao dịch đã được xác lập ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của các nhà đầu tư hoặc toàn bộ giao dịch trên thị trường, Sở Giao dịch Chứng khoán có thể quyết định sửa hoặc hủy bỏ giao dịch.
3. Đối với giao dịch bán lại, bán kết hợp mua lại, vay và cho vay đã thực hiện giao dịch và chưa đến hạn thanh toán giao dịch lần 2, có thể sửa giao dịch lần 2 khi được sự đồng thuận của các bên đối tác tham gia giao dịch, có lý do sửa hợp lý và được SGDCKHN chấp thuận. Nội dung sửa lệnh bao gồm: lãi suất repos, kỳ hạn repos, lãi suất trên lãi coupon (nếu có); trái phiếu tương đương

3.6. Thời gian thanh toán:

• Ngày giao dịch là ngày công cụ nợ được giao dịch trên hệ thống giao dịch công cụ nợ của SGDCK;
• Ngày thanh toán công cụ nợ là ngày bên mua hoặc bên bán công cụ nợ nhận được công cụ nợ hoặc tiền;
• Thời hạn thanh toán giao dịch công cụ nợ: T + 1 là ngày làm việc liền kề sau ngày giao dịch;
• Đối với lệnh mua bán thông thường: có 1 ngày thanh toán là T + 1 của ngày giao dịch công cụ nợ trên hệ thống giao dịch của SGDCK;
• Đối với lệnh mua bán lại (repos), cho vay (SBL) sẽ có 2 ngày thanh toán: ngày thanh toán lần 1 là ngày T + 1 của ngày giao dịch lần 1 trên hệ thống giao dịch công cụ nợ của SGDCK; Ngày thanh toán lần 2 là ngày T + 1 của ngày giao dịch lần 2 trên hệ thống giao dịch công cụ nợ của SGDCK.

4. Các bước thực hiện:
Bước 1: Tra cứu số dư tiền và số dư chứng khoán trước khi đặt lệnh giao dịch để tránh tình trạng lệnh không hợp lệ.

• Đối với lệnh mua, khách hàng phải đảm bảo đủ tiền;
• Đối với lệnh bán, khách hàng phải đảm bảo đủ số lượng chứng khoán bán.

Bước 2: Khách hàng tiến hành đặt lệnh giao dịch.
Ghi phiếu lệnh: Sử dụng mẫu phiếu lệnh của SSV. Điền đầy đủ, chính xác thông tin trên phiếu lệnh bao gồm:

• Phiếu lệnh: Chọn phiếu lệnh mua/bán/hủy/sửa (Lưu ý: đối với lệnh hủy/ sửa ghi rõ STT lệnh gốc cần hủy/sửa).
• Loại giao dịch:
  • Giao dịch thông thường;
  • Giao dịch mua bán lại;
  • Giao dịch bán kết hợp mua lại;
  • Giao dịch vay và cho vay;
• Ngày, tháng, năm: Ngày yêu cầu đặt lệnh
• Thông tin cá nhân: Họ và tên; số tài khoản giao dịch; ký tên và ghi rõ họ tên dưới chữ ký.
• Loại lệnh: Chọn một trong các loại lệnh sau:
  • Thỏa thuận điện tử;
  • Thỏa thuận thông thường.
• Thông tin giao dịch trái phiếu/tín phiếu:
  • Đối với giao dịch thông thường: Mã trái phiếu/ tín phiếu, khối lượng, giá yết, giá thực hiện, thành tiền (giá thực hiện * số lượng);
  • Đối với giao dịch mua bán lại: TPCP/ tín phiếu, khối lượng, giá yết, thời hạn mua bán lại, ngày bắt đầu giao dịch, tỷ lệ phòng vệ rủi ro, lãi suất, lãi suất coupon.
• Thông tin đối tác:
  • Cùng thành viên: Tên khách hàng, số tài khoản giao dịch;
  • Khác thành viên: Tên công ty, mã thành viên đối tác.
• Trường hợp hủy lệnh: các thông tin bên trên và số thứ tự lệnh là của lệnh gốc yêu cầu hủy.
• Trường hợp sửa lệnh: các thông tin bên trên là các thông tin yêu cầu sửa. Chuyển phiếu lệnh cho nhân viên giao dịch SSV tại quầy giao dịch từ 9h00 đến 14h30 tùy theo nhu cầu giao dịch của khách hàng.

Bước 3: Nhân viên giao dịch sẽ nhận và kiểm tra tính hợp lệ của lệnh.

• Nếu lệnh đặt của khách hàng không hợp lệ (thiếu thông tin, thông tin không chính xác, hoặc thiếu tiền, thiếu chứng khoán), nhân viên giao dịch sẽ thông báo cho khách hàng nội dung không hợp lệ bằng cách thông báo trực tiếp tại quầy giao dịch hoặc điện thoại cho khách hàng và đề nghị khách hàng cung cấp phiếu lệnh giao dịch khác;
• Nếu lệnh đặt của khách hàng hợp lệ, nhân viên giao dịch sẽ tiến hành nhập lệnh theo quy định.

Bước 4: Nhận kết quả khớp lệnh.

• Thời gian cập nhật kết quả khớp lệnh từ 09h00 – 14h45;
• Hình thức nhận kết quả giao dịch: Trực tiếp, qua điện thoại.

5. Sửa, hủy lệnh thỏa thuận.

Khách hàng được phép sửa, hủy lệnh thỏa thuận chưa được thực hiện. Đối với lệnh đã được thực hiện, Khách hàng chỉ được sửa lệnh và với điều kiện:

• Được sự đồng thuận của các bên đối tác tham gia giao dịch;
• Có lý do sửa hợp lý;
• Được SGDCKHN chấp thuận.